Οι άφθες στο στόμα είναι μια από τις πιο συχνές στοματικές ενοχλήσεις. Εμφανίζονται ξαφνικά, προκαλούν πόνο και δυσκολεύουν την καθημερινότητα – από την ομιλία και το φαγητό έως το βούρτσισμα των δοντιών. Ευτυχώς, υπάρχουν φυσικές λύσεις που μπορούν να προσφέρουν ανακούφιση γρήγορα και αποτελεσματικά.
Τι είναι οι άφθες;
Οι άφθες (ή αφθώδη έλκη) είναι μικρές, ρηχές, επώδυνες πληγές που εμφανίζονται συνήθως στο εσωτερικό των παρειών, των χειλιών, της γλώσσας ή του ουρανίσκου. Δεν είναι μεταδοτικές, αλλά μπορεί να εμφανίζονται επανειλημμένα, ειδικά σε άτομα με προδιάθεση.
Ποια είναι τα αίτια εμφάνισης των άφθων;
Παρότι δεν υπάρχει μία ξεκάθαρη αιτία για την εμφάνιση των άφθων, υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που μπορεί να τις πυροδοτήσουν:
- Τραυματισμοί: από δάγκωμα, οδοντόβουρτσες ή οδοντιατρικές εργασίες.
- Άγχος και στρες
- Διατροφικές ελλείψεις: βιταμίνη Β12, σίδηρος, φολικό οξύ, ψευδάργυρος.
- Ορμονικές αλλαγές
- Αλλεργίες ή ευαισθησία σε τρόφιμα (σοκολάτα, ξηροί καρποί, ανανάς, όξινα φρούτα)
- Οδοντόκρεμες με λαουρυλοθειικό νάτριο (SLS).
- Ανοσολογικές διαταραχές: όπως νόσος Behçet ή κοιλιοκάκη.
Τι είναι το SLS και γιατί πρέπει να το αποφεύγουμε
Το Sodium Lauryl Sulfate (SLS), μια ουσία που βρίσκεται σε πολλές οδοντόκρεμες ως αφριστικός παράγοντας, μπορεί να προκαλέσει άφθες σε ορισμένα άτομα.
- Το SLS είναι ένα κοινό συστατικό σε οδοντόκρεμες, γνωστό για την ικανότητά του να δημιουργεί αφρό.
- Ωστόσο, έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να ερεθίσει τον βλεννογόνο της στοματικής κοιλότητας και να προκαλέσει ή να επιδεινώσει την εμφάνιση αφθών σε ορισμένα άτομα.
- Αν και δεν είναι η αιτία των αφθών για όλους, μελέτες έχουν δείξει ότι η χρήση οδοντόκρεμας χωρίς SLS μπορεί να μειώσει την επανεμφάνιση των αφθών.
- Εάν είστε επιρρεπείς σε άφθες, ίσως αξίζει να δοκιμάσετε οδοντόκρεμα χωρίς SLS.
Το SLS μπορεί να είναι ερεθιστικό για το στόμα και να προκαλέσει ή να επιδεινώσει τις άφθες. Αν έχετε ευαισθησία, αναζητήστε οδοντόκρεμες χωρίς SLS.
Ποια είναι τα συμπτώματα των άφθων;
- Πόνος και κάψιμο πριν την εμφάνιση της πληγής
- Μικρές κυκλικές ή ελλειπτικές πληγές, λευκές ή κίτρινες στο κέντρο με κόκκινο περίγραμμα
- Δυσκολία στο μάσημα, στην ομιλία ή στο βούρτσισμα
- Σε σοβαρές περιπτώσεις: πυρετός, διόγκωση λεμφαδένων
Πόσο διαρκούν οι άφθες;
Συνήθως επουλώνονται μέσα σε 7–14 ημέρες χωρίς ιατρική παρέμβαση. Σε σπάνιες περιπτώσεις (μεγάλες ή υποτροπιάζουσες άφθες), η επούλωση μπορεί να διαρκέσει περισσότερο.
Φυσικές λύσεις για την ανακούφιση από τις άφθες
Αρκετές φυσικές μέθοδοι έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές:
- Ξέπλυμα με αλατόνερο
– Έχει αντισηπτική δράση και βοηθά στην επούλωση.
- Χαμομήλι
– Καταπραϋντικό και αντιφλεγμονώδες. Ξέπλυμα ή εφαρμογή φακελακίου πάνω στην άφθα.
- Μαγειρική σόδα
– Αναμειγνύεται με λίγο νερό για πάστα που εφαρμόζεται τοπικά.
- Μέλι
– Αντιβακτηριδιακό, μειώνει τον πόνο και επιταχύνει την επούλωση.
- Λάδι καρύδας
– Αντιμικροβιακό και καταπραϋντικό. Μπορεί να εφαρμοστεί απευθείας.
- Αλόη βέρα
– Η γέλη της φυλής μπορεί να ανακουφίσει από τον πόνο και να μειώσει τη φλεγμονή.
Ιατρικές θεραπείες: Πότε χρειάζεται παρέμβαση
Αν οι άφθες:
- Είναι πολύ μεγάλες
- Επανεμφανίζονται συχνά
- Δεν επουλώνονται μετά από 2 εβδομάδες
- Συνοδεύονται από υψηλό πυρετό τότε είναι σημαντικό να απευθυνθείτε στον οδοντίατρο ή στοματολόγο.
Οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν:
- Τοπικά κορτικοστεροειδή
- Αναισθητικά γέλη
- Αντιβιοτικά (σε περίπτωση μόλυνσης)
- Αντιμικροβιακά στοματικά διαλύματα
- Συνταγογράφηση συμπληρωμάτων βιταμινών
Πώς να προλάβετε τις άφθες στο μέλλον
- Βουρτσίζετε απαλά με μαλακή οδοντόβουρτσα
- Χρησιμοποιείτε στοματικά διαλύματα χωρίς SLS
- Περιορίστε τα όξινα και πικάντικα τρόφιμα
- Αποφύγετε την υπερκόπωση και διαχειριστείτε το άγχος
- Συμπεριλάβετε περισσότερα φρούτα και λαχανικά στη διατροφή σας
- Κάντε τακτικούς οδοντιατρικούς ελέγχους
Ερωτήσεις & Απαντήσεις για τις άφθες
Είναι οι άφθες μεταδοτικές;
Όχι, δεν είναι μεταδοτικές. Δεν προκαλούνται από ιούς ή βακτήρια που μεταδίδονται.
Ποια είναι η διαφορά άφθας και έρπητα;
Οι άφθες εμφανίζονται στο εσωτερικό του στόματος, ενώ ο έρπης εξωτερικά. Ο έρπης προκαλείται από τον ιό HSV-1, ενώ οι άφθες δεν έχουν ιογενή προέλευση.
Μπορώ να αποτρέψω την εμφάνιση των άφθων;
Ναι, με σωστή στοματική υγιεινή, διατροφή και μείωση άγχους.
Είναι επικίνδυνες οι άφθες;
Όχι, αλλά όταν είναι συχνές ή μεγάλες, μπορεί να υποκρύπτουν άλλη πάθηση.
Ποιο γιατρούς να επισκεφθώ για τις άφθες;
Ο οδοντίατρος ή στοματολόγος είναι οι πλέον κατάλληλοι για διάγνωση και θεραπεία.
Βιβλιογραφία
- American Academy of Oral Medicine – Recurrent Aphthous Ulcers
- Mayo Clinic – Canker sores (aphthous ulcers)
- Journal of Oral Pathology & Medicine – Natural remedies for aphthous stomatitis
- Cleveland Clinic – Aphthous Ulcer Overview
- Οδοντιατρικός Σύλλογος Αττικής – Κατευθυντήριες οδηγίες
