Δημοσίευση στο περιοδικό «30 ΗΜΕΡΕΣ ΥΓΕΙΑΣ», Τεύχος Νο 110, Απρίλιος – Μάιος 2016
Υπάρχουν μερικά απλά βήματα που θα πρέπει να ακολουθήσουμε για να διατηρήσουμε τα δόντια μας στο στόμα για πολλά χρόνια.
Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι γνωρίζουν πως να βουρτσίζουν τα δόντια τους και για το λόγο αυτό επαναστατούν όταν ο οδοντίατρος τους λέει ότι τα δόντια τους είναι γεμάτα με μικροβιακές πλάκες. Η φράση «μα τα πλένω συνέχεια» ακούγεται συχνά. Η αλήθεια είναι ότι μπορεί κάποιος να τα πλένει πολλές φορές την ημέρα αλλά όχι με τον σωστό τρόπο.
Έρευνες που έγιναν ακόμα και μεταξύ οδοντιάτρων έδειξαν ότι σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και αυτοί δεν βούρτσιζαν με τον σωστό τρόπο. Το βούρτσισμα των δοντιών από την εσωτερική πλευρά της γλώσσας και του ουρανίσκου μοιάζει να είναι άγνωστο για πολλούς ανθρώπους. Η χρήση οδοντικού νήματος η βουρτσάκι μεσοδοντίων είναι ακόμα πιο σημαντικό και από το βούρτσισμα, γιατί οι τροφές σφηνώνονται ανάμεσα στα δόντια και εκεί σαπίζουν.
Πολλές φορές οι ασθενείς απευθύνονται στον οδοντίατρό τους με το ερώτημα:
Γιατί μου λένε ότι μυρίζει το στόμα μου;
Γιατί αισθάνομαι ότι έχω άσχημη γεύση;
Ποιό είναι το πρόβλημα;
Το σάπισμα των δοντιών δημιουργεί οξέα τα οποία καταστρέφουν την αδαμαντίνη του δοντιού με αποτέλεσμα την δημιουργία τερηδόνας. Ως επακόλουθο έχουμε την κακοσμία. Δεν είναι καθόλου ασήμαντο αυτό το πρόβλημα. Πολλές ανθρώπινες σχέσεις υποφέρουν λόγω δυσοσμίας.
Πολύ συχνά επίσης, άνθρωποι οι οποίοι έχουν γέφυρες διαμαρτύρονται για κακοσμία. Η απάντηση είναι ότι ή δεν χρησιμοποιούν βουρτσάκια μεσοδοντίων και νήμα ή η γέφυρα έχει ξεκολλήσει ή δεν είχε καλή εφαρμογή και τροφές μαζεύονται ανάμεσα στο δόντι και την γέφυρα, με αποτέλεσμα να σαπίζουν και να δημιουργούν μία απόλυτα δυσάρεστη κατάσταση. Σε μια τέτοια κατάσταση, κανείς θα πρέπει να επισκεφθεί τον οδοντίατρο ο οποίος θα πρέπει πολύ προσεκτικά να εξετάσει αν υπάρχει τερηδόνα ή έχει ξεκολλήσει η γέφυρα. Αυτό πρέπει να ακολουθείται πάντα και από ακτινογραφικό έλεγχο γιατί πολύ συχνά η τερηδόνα κάτω από παλιό σφράγισμα ή γέφυρα, είναι δύσκολο να διαγνωσθεί. Η ψηφιακή ακτινογραφία έχει αμελητέα ποσότητα ακτινοβολίας και δεν πρέπει να υπάρχει κανείς δισταγμός όσον αφορά την λήψη της.
Όταν κοιτάζουμε τα δόντια μας πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί όσον αφορά το χρώμα των ούλων. Τα ούλα σε φυσιολογική κατάσταση θα πρέπει να είναι ροζ και όχι κόκκινα. Κόκκινα ούλα υποδηλώνουν φλεγμονή πού σημαίνει άμεσα καθαρισμό στον οδοντίατρο. Σε αυτή τη περίπτωση θα διαπιστώσουμε ότι και τα δόντια μας δεν είναι καθαρά. Έχουν πάνω τους ένα επίχρισμα. Είναι η οδοντική μικροβιακή πλάκα. Αυτό οδηγεί σε φλεγμονή των ούλων με αποτέλεσμα την εμφάνιση ουλίτιδας και σε προχωρημένο στάδιο περιοδοντίτιδας. Σήμερα υπάρχουν ειδικές τεχνικές για την θεραπεία των ούλων, και μπορούμε να διατηρούμε στο στόμα δόντια που κάποτε είχαν μεγάλη φλεγμονή και ίσως και κινητικότητα. Αν η φλεγμονή στα ούλα είναι περιορισμένη μόνο σε μερικά δόντια, αυτό μπορεί να υποδηλώνει και ύπαρξη τερηδόνας στα συγκεκριμένα δόντια.
Έλεγχος στον οδοντίατρο και ακτινογραφία
Έχει αποδειχθεί ότι με τον τρόπο που ζούμε είναι απαραίτητο να επισκεπτόμαστε τον οδοντίατρο δύο φορές τον χρόνο γιατί, ιδίως σε περιόδους οικονομικής κρίσης, η πρόληψη είναι σημαντικότερη από την θεραπεία. Ακόμη και αν δεν υπάρχουν συμπτώματα, είναι σωστό να γίνεται ακτινογραφικός έλεγχος κάθε δύο χρόνια στις περιοχές που υπάρχουν μεγάλα σφραγίσματα και γέφυρες.
Η ψηφιακή πανοραμική ακτινογραφία μπορεί να βοηθήσει πολύ διαγνωστικά γιατί μπορείς να δεις όλο το στόμα σε μία ακτινογραφία. Είναι συχνό το φαινόμενο μικρές αρχόμενες τερηδόνες να μετατρέπονται σε τεράστιες και να χρειάζονται τα δόντια ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση) και στεφάνες (θήκες) και μερικές φορές ακόμα και εξαγωγή. Με λίγα λόγια δεν χρειάζεται να έχουμε κάποιο πόνο για να κάνουμε ακτινογραφία σε ένα δόντι.
Ποιά είναι τα συμπτώματα που θα μας οδηγήσουν άμεσα στον οδοντίατρο;
α) Ευαισθησία στο κρύο
Αυτό μπορεί να οφείλετε σε υφίζηση των ούλων. Σε αυτή τη περίπτωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα ειδικό gel το οποίο τοποθετείτε πολύ εύκολα πάνω στο δόντι και σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό η ευαισθησία περνά άμεσα. Το κόστος εδώ είναι ελάχιστο. Στη περίπτωση που δεν κάνουμε κάτι για την ευαισθησία, και αυτή συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να οδηγήσει σε νέκρωση του πολφού με αποτέλεσμα το δόντι να χρειασθεί απονεύρωση και σφράγισμα. Εδώ το κόστος είναι μεγαλύτερο.
β) Ευαισθησία στο ζεστό
Εδώ τα πράγματα είναι πιο δύσκολα γιατί, εκτός και αν το σύμπτωμα είναι σε πολύ αρχικό στάδιο, αυτού του είδους η ευαισθησία συχνά παραπέμπει σε φλεγμονή του πολφού και υπάρχει πιθανότητα το δόντι να χρειάζεται απονεύρωση.
Σε περίπτωση που αγνοήσει κάποιος αυτό το σύμπτωμα το επόμενο στάδιο μπορεί να είναι απόστημα και δυνατός πόνος.
γ) Πόνος κατά τη μάσηση
Αυτός ο πόνος μπορεί να οφείλεται σε κάποια φλεγμονή των ούλων ή του πολφού.
Στη περίπτωση φλεγμονής των ούλων ο καθαρισμός στον οδοντίατρο είναι η ενδεικνυόμενη θεραπεία.
Στη περίπτωση φλεγμονής του πολφού λόγω τερηδόνας ή τραύματος, το δόντι χρειάζεται απονεύρωση.
Καταστάσεις που θα πρέπει να μας κινητοποιήσουν στην κατεύθυνση του να προλάβουμε τα χειρότερα:
Η ύπαρξη ρωγμών σε ένα δόντι μπορεί να μην σημαίνει τίποτε, αλλά μπορεί και να είναι η αρχή κατάγματος. Η ύπαρξη ρωγμών σε δόντια με μεγάλα σφραγίσματα είναι πολύ επικίνδυνη γιατί μπορεί να οδηγήσει το δόντι σε εξαγωγή. Αν η ρωγμή δεν επηρεάζει τις ρίζες του δοντιού και δεν έχει προκαλέσει φλεγμονή στα ούλα τότε κάνοντας απονεύρωση και χρησιμοποιώντας συγκολλητικούς παράγοντες και ρητίνες, μπορεί το δόντι να αποκατασταθεί τέλεια. Σε αυτή τη περίπτωση η τοποθέτηση στεφάνης είναι στη κρίση του οδοντιάτρου και εξαρτάται από την κατάσταση του δοντιού.
Η χρήση του μικροσκοπίου βοηθά τον ειδικό να διαγνώσει και να διαφοροποιήσει την απλή ρωγμή από ένα κάταγμα. Η απλή ρωγμή είναι θεραπεύσιμη, το κάταγμα όχι. Πολλές φορές λόγω της έλλειψης μικροσκοπίου έγιναν ενδοδοντικές θεραπείες (απονευρώσεις) σε δόντια τα οποία είχαν κάταγμα και έγιναν εξαγωγή μετά από λίγο καιρό, έχοντας οι ασθενείς ταλαιπωρηθεί και ξοδέψει πολλά χρήματα. Σε άλλες περιπτώσεις τα δόντια έγιναν εξαγωγή μόνο και μόνο επειδή είχαν μία επιφανειακή ρωγμή.
Το σπάσιμο ενός δοντιού ή σφραγίσματος μπορεί απλώς να υποδηλώνει την ύπαρξη τερηδόνας από κάτω. Σε πολλές περιπτώσεις ένα σφράγισμα είναι αυτό πού χρειάζεται. Ακόμα και αν δεν πονάτε είναι απαραίτητο να σας δει οδοντίατρος γιατί το επόμενο βήμα δεν θα είναι ένα απλό σφράγισμα, γιατί αν το δόντι κάνει κάταγμα, η πιθανότητα να σωθεί είναι πολύ μικρή.
Τις περισσότερες φορές ακόμα και ένα πολύ μεγάλο απόστημα δε σημαίνει ότι πρέπει να γίνει το δόντι εξαγωγή. Όπως επίσης, αν ένας οδοντίατρος προσπαθεί να κάνει μία απονεύρωση και υπάρχουν προβλήματα, δεν σημαίνει ότι το δόντι είναι για εξαγωγή. Σήμερα υπάρχει η δυνατότητα ακόμα και σε ακραίες περιπτώσεις αποστημάτων και δόντια στα οποία έχει μείνει πολύ λίγη οδοντική ουσία, να γίνει η θεραπεία με τέτοιο τρόπο ώστε το δόντι να διατηρηθεί στο στόμα για πολλά χρόνια.
Όπως επίσης η ύπαρξη μιας μεγάλης κύστης δεν σημαίνει ότι το δόντι χρειάζεται εξαγωγή ή ακόμα και χειρουργική αφαίρεση της κύστης - ακρορριζεκτομή. Η συντηρητική αντιμετώπιση στη συντριπτική της πλειοψηφία, είναι ικανή να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε ο οργανισμός να απορροφήσει ακόμα και τεράστιες κύστεις ή να εξαφανίσει μεγάλα αποστήματα σε λίγες μόνο ημέρες.
Η εξαγωγή είναι λύση μόνο όταν έχουν εξαντληθεί όλες οι άλλες δυνατότητες.
Είναι σαφέστατα πολύ πιο οικονομικό να διατηρείς τα δικά σου δόντια στο στόμα από το να τα αντικαθιστάς με γέφυρες ή εμφυτεύματα.
Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό οι ασθενείς, στην περίπτωση που ο οδοντίατρός τους δεν μπορεί να θεραπεύσει το δόντι τους, να συνεργάζονται μαζί του στην αναζήτηση ενός ειδικού οδοντιάτρου ενδοδοντολόγου που θα λύσει το πρόβλημά τους.
Τι είναι ο Ενδοδοντολόγος;
Ο ενδοδοντολόγος είναι οδοντίατρος με τρία επιπλέον χρόνια εξειδίκευσης στις τεχνικές και τις διαδικασίες της ενδοδοντικής θεραπείας - απονεύρωσης. Εκτός από τη θεραπεία των συνηθισμένων περιπτώσεων, είναι ειδικός στο να διεξάγει περίπλοκες διαδικασίες χειρουργικών επεμβάσεων. Συχνά έρχεται αντιμέτωπος και θεραπεύει δύσκολες περιπτώσεις, όπως δόντια με ασυνήθιστη ή περίπλοκη δομή ριζών ή μικρά και στενά ριζικά κανάλια.
Η εξειδίκευση και η εμπειρία του είναι πολύτιμες όταν η ενδοδοντική χειρουργική επέμβαση είναι απαραίτητη ή όταν υπάρχουν πολύ δύσκολες συνθήκες θεραπείας. Λόγω της γνώσης και της εμπειρίας που διαθέτει μπορεί να είναι αποτελεσματικός στην προσφορά τους σε ανθρώπους που έχουν κινητικά προβλήματα, αδυναμία πλήρους διάνοιξης του στόματος, άτομα μεγάλης ηλικίας που τα δόντια τους παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες, άτομα με επιβαρυμένο ιατρικό ιστορικό ή άτομα που για λόγους υγείας δεν μπορούν να καθίσουν πολύ ώρα στην οδοντιατρική καρέκλα.
Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις η ταχύτητα και η ακρίβεια στην θεραπεία είναι σημαντική γιατί η θεραπεία γίνεται σε ένα ραντεβού, πολύ γρήγορα, και οι πιθανότητες επιτυχίας είναι εξαιρετικά υψηλές. Αυτό αποκτά ιδιαίτερα μεγάλη σημασία σε περιπτώσεις που η παραμικρή φλεγμονή στο στόμα μπορεί να είναι επιβαρυντική για την υγεία του ασθενούς. Τέτοιες είναι οι περιπτώσεις προσθετικών βαλβίδων στην καρδιά, νεφροπαθειών, ορθοπεδικών προσθετικών και άλλων προβλημάτων υγείας που δεν θέλουμε ύπαρξη φλεγμονής σε κανένα σημείο του σώματος.
Το 99% των ενδοδοντικών θεραπειών – απονευρώσεων γίνονται με απόλυτη επιτυχία. Αυτό το ποσοστό ισχύει αν ο οδοντίατρος είναι πολύ καλός.
Όταν η απονεύρωση γίνεται με τον σωστό επιστημονικό τρόπο, το θεραπευμένο σας δόντι μπορεί να κρατήσει για όλη σας τη ζωή.
Η σημερινή Οικονομική Κρίση που η χώρα μας βιώνει πολύ έντονα, έφερε στο προσκήνιο την ανάγκη να επανέλθουμε στην θεραπευτική κυρίως αντιμετώπιση των ασθενών. Η οικονομική αδυναμία των συνανθρώπων μας να ανταποκριθούν σε πολύπλοκα και ακριβά σχέδια θεραπείας πιστεύω ότι θα πρέπει να οδηγήσει σε ένα εξορθολογισμό του σχεδίου θεραπείας και στην διατήρηση των δοντιών στο στόμα.
Πρέπει να έχουμε πάντα στο μυαλό μας ότι:
Η εξαγωγή δοντιού είναι πολύ ακριβή λύση.
Κωνσταντίνος Λάγιος Χειρουργός Οδοντίατρος-Ενδοδοντολόγος M.S.
ΕΞΑΓΩΓΗ ΤΕΡΗΔΟΝΙΣΜΕΝΟΥ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΝΕΥΡΩΣΗ ΔΟΝΤΙΟΥ ΚΑΙ ΑΧΡΗΣΤΕΥΣΗ ΟΛΟΚΛΗΡΗΣ ΤΗΣ ΓΕΦΥΡΑΣ ΤΗΣ ΑΝΩ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΟΙΛΟΤΗΤΗΑΣ?